على (ع) یا ستوده همگان‏

از جمله معجزات ویژه آن جناب آنست که مناقب و فضائل على ع در میان خاصه و عامه شهرتى بسزا دارد و حد اکثر مردم مسلمان فضائل و خصائص او را نقل محافل خود قرار میدهند و اخلاق کریمه او را همه جا و همه وقت یاد میکنند و بالاخره تسلیم دست فضائل و اخلاق آن حضرت‏اند و همین عمل که دیگران با میل خود بدان متوجه‏اند حاکى از برجستگى و پیشوائى اوست.

با آنکه منحرفین از آن جناب بسیار و دشمنانش فراوان و همه گونه اسباب کتمان فضیلت او فراهم و حق ثابت او مورد انکار قرار مى‏گرفته و دنیا در دست دشمنانش چون انگشترى در انگشتان بوده و از دوستان على روگردان و پیش‏آمدهائى که براى خود او میشد، و همه کس میخواسته چراغ ولایت او را خاموش نماید و زحمات او را باطل سازد در عین حال بازهم فضائل او چون خورشیدى درخشان و خداى متعال هم روز بروز فضائل او را رواج میداده و مناقب او را ظاهر میساخته و مردم را به اعتراف بر درجات سامیه او وامیداشته و به صحت آن گواه میساخته و حیله دشمنانش را که میخواسته مناقب او را کتمان نمایند و حقوقش را پامال کنند از بین میبرده و حجت خود را بوسیله حضرت ولایتمآب او تمام میکرده و حقانیت او را آشکار میساخته.و از آنجا که بر خلاف عادت است شخصى مانند على ع داراى این همه دشمن و همه گونه اسباب گمنامى او فراهم آید و در عین حال چون خورشیدى همه جا را منور سازد جز خرق عادت و معجزاه‏اى که بشر عادى از آوردن مثل آن عاجز است چیز دیگرى نیست و او باید از میان همه مردم برگزیده شده باشد خبرى از شعبى شهرت همگانى یافته میگفت از خطیبان بنى امیه میشنیدم على ع را بر فراز منبرها سب‏ میکرده و بد میگفتند و همان وقت احساس میکردم که گویا بازوى آن حضرت را گرفته و از رفعت بجانب آسمانها بالا میبرند و نیز از آنان مى‏شنیدم که پیشینیان خود را در منابر میستایند و چنان مى‏پنداشتم که گویا از مردارى توصیف مى‏کنند.

ولید بن عبد الملک بفرزندان خود میگفت یادگارهاى من! تا میتوانید دست از دین برندارید زیرا بنائى را که دین پایه‏گذارى نماید دنیا نمیتواند آن را منهدم و ویران بسازد و برعکس بنائى که به دست دنیا بنیان شود دین آن را ویران میسازد.

بسیارى از اوقات از یاران و کسان خود مى‏شنیدم که از على ع نکوهش مى‏نمودند و فضائل او را زیر پا گذارده و مردم را به کینه او وامیداشتند در عین حال تمام زحمات آنان بى‏نتیجه مى‏ماند و روزبروز مکانت او در دلها زیادتر میشد و از آن طرف خود آنها مى‏خواستند با این عمل در دلها جا بگیرند بر خلاف انتظار از دلها مى‏افتادند و از موقعیتشان میکاست.آرى «خوش بود مدح از زبان دشمنان».

معجزات‏

معجزات و کراماتى خداى متعال بدست على (ع) اظهار فرموده و براهین حقانیت خود و کلامش.

را بتوسط او ظاهر ساخته که همه حاکى از موقعیت و مکانت او در پیشگاه مقدس الهى است و این گونه کرامات که ویژه على ع بوده و دیگران از آنها محروم بوده‏اند براى اینست که مردم از اطاعت او سرپیچى ننمایند و بولایت او ایمان بیاورند و بحق او بینا شوند و به امامت او یقین نمایند و او را معصوم از خطا بدانند و مردى کامل و حجت خدا بشناسند.

از جمله معجزات آنکه خداى متعال على ع را همپایه دو پیمبر از پیمبران خود عیسى و یحیى قرار داده و بدرجه رسانیده که کسى شبهه در حقانیت آن ننموده خدا در باره عیسى که روح و کلمة اللَّه و پیمبر و رسول او بمردم است و راجع بمادرش مریم و حامله بودن بوى و کار شگفتى که از او سرزده میفرماید «قالَتْ أَنَّى یَکُونُ لِی غُلامٌ وَ لَمْ یَمْسَسْنِی بَشَرٌ وَ لَمْ أَکُ بَغِیًّا قالَ کَذلِکِ قالَ رَبُّکِ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَ لِنَجْعَلَهُ آیَةً لِلنَّاسِ وَ رَحْمَةً مِنَّا وَ کانَ أَمْراً مَقْضِیًّا

 «1» وقتى بمریم اطلاع داد بزودى فرزندى از تو بوجود مى‏آید گفت چگونه ممکن است از من طفلى بدنیا بیاید با آنکه دست مردى بدامن من نرسیده و من هم که زناکار نبوده‏ام جواب داد آرى چنانست که میگوئى خدا بتو فرموده این کار بر ما آسانست ما او را بى‏پدر بدنیا مى- آوریم تا ویرا نشانى براى مردم قرار دهیم و مایه رحمت ما باشد و قضاء ما بر آن جارى شده» و از جمله معجزات عیسى ع یکى این بود که در گهواره سخن میگفت و کار شگفت‏آورى میکرد و اعجازى مى‏نمود که عقلهاى خردمندان در باره آن حیران بود.

و از جمله آیات خدا در باره على ع کمال عقل و آرامش و خدا و رسول‏شناسى آن جناب بوده و با آنکه سن زیادى نداشته و ظاهرا در ردیف کودکان بوده رسول خدا ص او را به نبوت خود و پذیرش دستوراتش دعوت کرده و او را بحقانیت خود تکلیف نموده و بخداشناسى و یکتاپرستى فرمانداده و تعهد (1) آیه 20 و 21 سوره مریم‏ نموده که ودایع الهى و دین خود را حفظ نماید و امانت را بمنزل رساند و على ع در این هنگام بنا بر گفته بعضى هفت ساله و بعقیده دیگرى نه ساله و حسب اطلاع بیشترى از تاریخ نویسان ده ساله بوده و بالاخره در این حد از سن کودکى که عقل کاملى داشته باشد و خدا را بعظمت بشناسد و رسول او را تصدیق نماید بلا شک از آیات خداست که عادت نظیر او را کمتر نشان داده و دلیل بر آنست که معظم له باید موقعیت و منزلت بخصوصى در پیشگاه رسول اکرم داشته باشد و شایسته براى پیشوائى خلق و حجت بر مردم بوده و در خرق عادت مساوى با عیسى و یحیى باشد و اگر على ع در این حد از سن مردى کامل و عارف نبود رسول خدا ص هیچ گاه او را به نبوت خود نمیخواند و به ایمان بخدا و اعتراف بحقیقت خویش دعوت نمیکرد و پیش از همه به استثناى همسرش خدیجه او را باین دین مقدس تکلیف نمى‏نمود و امین اسرار نبوت قرار نمى- داد و او را از میان همسالانش باین مقام نمى‏گزید و از دیگران ممتاز نمیگردانید و همه این سخنان دلیل بر آنست که حضرت مشار الیه با خوردسالى خدا را مى‏شناخته و به پیغمبرش ایمان داشته چنانچه خدا هم در باره یحیى فرموده وَ آتَیْناهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا «1» ما در کودکى باو حکم الهى خود را آموختیم و معلومست آشکارترین حکم آن است که خدا را بشناسد و اقرار به نبوت داشته و بهتر بتواند در اثبات یگانگى خدا و نبوت خود دلیل آورد و دیده عبرت بینش بازتر و از وجوه استنباط و وصول بحقایق امور باخبر باشد

خطبه على ع در مدینه‏

حضرت صادق ع فرمود على ع در مدینه بیانیه‏اى ایراد کرد و در آن پس از حمد و ثناى الهى فرمود خداى متعال هیچ گاه پشت گردن‏کشان را نشکسته مگر پس از آنکه بدیشان مهلت داده و اسباب آسایش را براى آنها فراهم آورده و شکستگى هیچ یک از افراد را جبران ننموده مگر پس از آنکه کار آنها را دشوار و روزگار را برایشان تنگ گرفته «تا پریشان نشود کار بسامان نرسد».

اى مردم پیش‏آمدهاى گذشته و آینده آئینه عبرتى است از براى شما و هر صاحب‏دلى خردمند و هر گوش‏دارى شنوا و هر چشمدارى بینا نمى‏باشد و باید شما که بندگان خدائید کاملا مراعات کرده و در کارهاى خود دقیق باشید و به پیروان فرعون و ثروتمندان آن زمان که بوستانها و چشمه‏ها و کشت و زرعها و مقامات عالیه داشته توجه کرده و به‏بینید چگونه نابود شدند و سرانجام آنها عبرت براى مردم حقیقت بین و راه روشنى براى افراد با فراست است و آنها واردین در کارهاى دنیا را از هلاکت میترسانند و تاریکى و روشنى و نعمت و امنیت عالم را براى آنان شرح میدهند و سرانجام با صابرانست و همه کارها بدست خداست واى بر خردمندان که سر راه سیل خانه براى خود بنیان نموده‏اند و پیوسته بمالهاى فانیه خود مى‏افزایند.

در شگفتم از این مردمى که از راه عدل و انصاف بر کنار شده و خود را به بیابان گمراهى انداخته و از پیمبر خود پیروى نمى‏کنند و برویه وصى او رفتار نمى‏نمایند و بغیب ایمان نمى‏آورند و از عیب و نقص خوددارى نمى‏کنند و در گرفتاریها از فکر خود استفاده مى‏نمایند و هر کسى پیشواى خود است و براى اثبات افکار پوچ خود دلائلى میتراشد بهمین مناسبت بدانشمندان توجهى ندارد و بغیر دورى از حق و حقیقت بهره دیگرى نمى‏برند زیرا الفت ظاهرى که با هم پیدا کرده آنان را از توجه بمردم عالم رو- گردان ساخته و از میراثى که پیمبر اکرم ص بجا گذارده دست برداشته و از آنچه خداى دانا و توانا که آفریدگار آسمانها و زمینهاست بدو ارزانى داشته نفرت کرده‏اند.

ایشان مردمى تاریک‏دل و غارهاى شبهات و پیشواى راه تحیر و سرگردانى‏اند و مسلم است‏ کسى که بخود واگذارده شود در دریاى گمراهى فروخواهد رفت با آنکه خدا با ارسال رسولان متعهد شده مردم را براه راست رهبرى نماید و بینه و برهان براى آنها ظاهر ساخته تا آنکه نپذیرد هلاک شود و آنکه قبول نماید حیات جاویدان پیدا کند و خدا دانا و شنواست و چقدر این امت شباهت دارند به مردمى که پیشوایان حقیقى خود را از کار انداختند و از آنان رو گردان شدند و تا چه اندازه باید از این مردم متأثر و اندوهناک بود آنهم چگونه تأثرى که دل را مجروح مى‏کند و غم و افسوس را مى‏افزاید که شیعیان ما با آن انس و الفتى که با یک دیگر داشتند پس از درگذشت من از هم مى‏پاشند و پیرو دشمنان میشوند و یک دیگر را از پاى درمى‏آورند و الفت و برادرى را به کینه بدل مى‏کنند.

پس با خداست سرانجام گروهى که از اصل دورند و دست بدامن فرع درآورده و از راه غیر عادى آرزومند فتح و گشایش‏اند و هر دسته از ایشان بشاخه دست گرفته و بهر طرف که آن حرکت میکند آنان نیز حرکت میکنند و خدا آنان را بزودى مانند ابر پائیزى گرد خواهد آورد و میانشان الفت خواهد داد، آنگاه آنان را مانند ابرها متراکم میسازد و درهاى پیروزى را بسویشان باز میکند.

مانند سیل عرم همه جا را فرامى‏گیرند و هیچ پشته خالى نمى‏گذارند و هیچ زمین مرتفعى از آن جلوگیرى نمى‏نماید و هیچ کوهى راه آن را برنگرداند و در دل وادیها جریان پیدا کند و چشمهاى زمین با آن همراهى مى‏کنند و احترامات مردم بوسیله ایشان پابرجا مى‏گردد و آنان را در شهرها تمکن مى- دهد تا حق خود را بازگیرند و رکن کفر را بکمک ایشان ویران مى‏سازد و لشکریان زیاد ارم (که دمشق یا اسکندریه است) را که مانند سنگهایند ریشه کن مى‏سازند و مسجد دمشق یا کوههاى شام را از ایشان پر مى‏کند.

سوگند بخدائى که دانه را شکافت و آدمى را بوجود آورد چون اینان بر شهرها تسلط پیدا کنند و بر مردم استیلا یابند آنچه در دست ایشانست مانند قیر و سرب که در آتش ذوب مى‏گردند آب مى‏شود وهمه کار مى‏توانند انجام دهند و آرزومندم روزى بیاید که خدا شیعیان مرا در آن روز که براى دشمنان از همه بدتر است گردآورد و الفت دهد و اختیار همه چیز در دست خداست و جز او دیگرى اختیارى از خود ندارد.

منبع : کتاب ارشاد ترجمه علی ساعدی خراسانی صفحات ( 295-296-284- 285)