بازار داغ اسلحه امریکا درخاورمیانه

یکشنبه, 11 دی 1390 ساعت 09:10 |  |  | 

صنعت تسلیحات نظامی امریکا بند نافی است که اقتصاد این کشور را تغذیه می‌کند و در این میان پادشاهی عربستان سعودی بزرگ‌ترین خریدار برای سلاح‌های امریکایی است. در سال‌های اخیر امارات نیز پس از عربستان گوی سبقت را از بسیاری از کشورهای خاورمیانه ربوده است ودر هفته‌های اخیر با اوج گرفتن موج ایران هراسی در منطقه معاهدات نظامی این کشور با امریکا از سر گرفته شده است. 

گروه بین الملل- سودابه رخش: در روزهای اخیر تب و تاب معاملات تسلیحاتی بالا گرفته است. ایالات متحده فروش تسلیحات نظامی به کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را با هدف مقابله با نفوذ رو به رشد ایران در منطقه آغاز کرده است. در این میان طبق معمول همیشه، عربستان متحد دیرین واشنگتن، در صدر معاملات نظامی با ایالات متحده قرار دارد. ایالات متحده بزرگ‌ترین فروشنده اسلحه در جهان است.

عربستان سعودی؛ بزرگ‌ترین مشتری امریکا
 سخنگوی کاخ سفید از اجرای یکی از بزرگ‌ترین قراردادهای نظامی این کشور با عربستان سعودی خبر داده است. ارزش این قرارداد نظامی نزدیک به 30 میلیارد دلار است. سخنگوی کاخ سفید درباره معامله تسلیحاتی با عربستان طی بیانیه‌ای از هاوایی امریکا اعلام کرده است که این قرارداد نشان‌دهنده تعهد امریکا به تامین و تقویت ظرفیت دفاعی عربستان سعودی به عنوان یک بخش کلیدی امنیت منطقه خلیج فارس است.
 باراک اوباما، رئیس‌جمهوری امریکا در حال حاضر برای تعطیلات سال نو میلادی در هاوایی به سر می‌برد.امریکا اعلام کرده است که براساس این قرارداد، ‌84 فروند جت جنگنده جدید اف 15 و همچنین قطعاتی برای تقویت و نوسازی 70 جنگنده اف 15 اس به عربستان تحویل داده خواهد شد. به گفته مقام‌های رسمی امریکا، این قرارداد شامل تامین مهمات نظامی، قطعات یدکی جنگنده‌ها، آموزش، نگهداری و تدارکات لازم است.
 توافقنامه جدید، بزرگ‌ترین قرارداد تسلیحاتی بین امریکا و عربستان سعودی در تاریخ هر دو کشور است. سخنگوی کاخ سفید می‌گوید این قرارداد از بیش از 50 هزار فرصت شغلی را در امریکا پشتیبانی می‌کند و سالانه 3 و نیم میلیارد دلار به اقتصاد این کشور کمک می‌کند. شرکت بوئینگ که تولیدکننده جنگنده‌های اف 15 و هلی کوپترهای آپاچی است، پیشتر اعلام کرده بود که قرارداد تسلیحاتی با عربستان از 77 هزار فرصت شغلی در 44 ایالت امریکا پشتیبانی می‌کند.
 مقام‌های نظامی امریکا پیشتر اعلام کرده بودند که امریکا جنگنده پیشرفته و جدید اف 35 را در اختیار اسرائیل خواهد گذاشت. سال گذشته دولت اوباما از معامله گستره جدیدی با دولت عربستان پرده‌برداری کرد. این فروش بی‌سابقه که به بیش از 60 میلیارد دلار می‌رسید، همه معاملات اسلحه ایالات متحده تاکنون را کوچک جلوه می‌داد و از آن جهت قابل توجه بود که فروش تسلیحات نظامی دولت امریکا در سال 2010 به 9 درصد کاهش یافته بود.
این معامله بزرگ شامل فروش84 فروند جت جنگنده اف15، 72 هلی‌کوپتر بلک هاوک و 36 هلی‌کوپتر تجسس بود. عربستان سعودی همچنین علاقه‌مند به خرید 70 فروند هلی‌کوپتر جنگنده آپاچی طی معامله‌ای 30 میلیارد دلاری بود. هلی‌کوپتر اچ 60 بلک هاوک که در تمرینات نظامی کره‌جنوبی در زمستان سال 2010 به چشم می‌خورد بخشی از اسلحه‌های فروخته شده به عربستان سعودی است.
اما دولت اسرائیل که در گذشته اغلب به دنبال جلو‌گیری از معاملات تسلیحاتی با کشور‌های عربی بود تاکنون اعتراضی به معامله اخیر دولت امریکا با عربستان سعودی نکرده است. این در حالی است که سال گذشته اسرائیل به فروش موشک جدید کروز روسیه به سوریه اعتراض کرد. گزارشات حاکی از آن است که بی‌توجهی اسرائیل از آن روست که تسلیحات نظامی صادر شده به عربستان را بسیار ضعیف‌تر از سلاح‌های پیشرفته خود می‌داند.
به‌طور مثال اسرائیل در سال گذشته اقدام به خرید هواپیمای اف 35 استیت اف آرت کرد. در حالی که هواپیمای خریداری شده توسط عربستان سعودی نسخه به روز شده مدل سی و چهار سال پیش این هواپیما است. جای تعجب نیست که این معاملات، نتیجه افزایش تهدیدات و مخالفت‌های غرب با پروژه انرژی هسته‌ای ایران است. اما آنچه شگفت آور است، این است که این معامله نشان‌دهنده تغییر سیاست ایالات متحده در قبال ایران است.
به بیان ساده‌تر تفاوت سیاست امریکا در متوقف کردن ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای و سیاست جدید با هدف متوقف کردن ایران از استفاده از آن. هزینه‌های نظامی عربستان در سال‌های 2000 تا 2005 به 2/11 میلیارد دلار رسیده بود. دولت عربستان سعودی قصد دارد با صرف ده‌ها میلیارد دلار تا سال 2020، نیروی هوایی خود را به نخستین نیروی منطقه تبدیل کند. نیروی هوایی عربستان سعودی دارای 18 هزار پرسنل و حدود 400 فروند هواپیمای جنگی است و زیرنظر امریکایی‌ها بنیانگذاری شده است.

امارات متحده عربی؛ سومین خریدار بزرگ اسلحه

پنتاگون از امضای معاهده فروش سیستم‌های دفاع موشکی امریکا به ارزش بیش از سه میلیارد دلار به امارات متحده عربی خبر داد. به گزارش شبکه خبری سی‌ان‌ان، جورج لیتل سخنگوی مطبوعاتی پنتاگون اعلام کرد: این قرارداد به ارزش ‌3/48 میلیارد دلار در ‌25 دسامبر به امضا رسیده است. طبق این معاهده، دو باتری ضد موشکی، ‌96 موشک، رادار، تجهیزات آموزشی و لجستیکی به امارات متحده عربی ارسال خواهد شد.

پنتاگون در ادامه تصریح کرد: امارات با در اختیار داشتن این سیستم‌های دفاعی توانایی این را خواهد داشت تا ظرفیت هوایی و دفاع موشکی خود را تقویت کرده و همکاری‌ها را در زمینه سیستم دفاع موشک‌های بالستیک با امریکا ارتقا بخشد. جورج لیتل در ادامه اظهارات خود گفت: دو کشور از روابط دفاعی دو جانبه مناسبی برخوردار هستند و منافع مشترکی در حوزه‌های امنیت و ثبات در منطقه خلیج (فارس) دارند.

شرکت ری تون اعلام کرده است، دو رادار تا سال ‌2018 به امارات تحویل می‌دهد. طبق بیانیه وزارت دفاع امریکا این قرارداد به ارزش 582/5 میلیون دلار به فروش رادار اختصاص دارد و بخشی از فروش سیستم‌های موشکی تاد محسوب می‌شود. امریکا همچنین قراردادی برای ارتقای سیستم‌های دفاع موشکی عربستان به ارزش 1/7میلیارد دلار و قرارداد دیگری برای فروش ‌209 موشک پاتریوت به کویت به ارزش حدود ‌900 میلیون دلار امضا کرده است.

نخستین معاهده نظامی امارات متحده عربی با امریکا به سال1994 و پس از جنگ خلیج فارس برمی‌گردد پس از آن و در طول حمله امریکا به عراق، امارات اجازه سوختگیری هواپیماهای جنگی این کشور در پایگاه هوایی الدهفرا و همچنین استفاده کشتی‌های امریکا از بندرجبل علی را صادر کرد.

بین سال‌های 1999 تا 2003، امارات در ردیف پانزدهمین وارد‌کننده بزرگ تسلیحات نظامی در جهان قرار داشت اما بین سال‌های 2002 تا 2009، امارات متحده عربی با انعقاد قراردادی اقدام به خرید تسلیحات نظامی به ارزش 3/17 میلیارد دلاراز امریکا کرد. این معامله امارات را سومین خریدار بزرگ اسلحه در بین کشور‌های در حال توسعه ساخت.

طی این قرارداد امریکا موظف به تحویل اسلحه‌هایی شامل تانکر، توپخانه خودرو، خودروهای زرهی، هواپیماهای جنگی مافوق صوت، هلیکوپتر، موشک زمین به هوا، کشتی‌های جنگی، موشک‌های سطح به سطح و ضد کشتی و موشک‌های هدایت شونده کشتی شد. تنها در بین سال‌های 2006 تا 2009 از سوی ایالات متحده تسلیحاتی به ارزش 600 میلیون دلار به امارات داده شد در حالی که ارزش سلاح‌های روسیه به امارات تنها 100 میلیون دلار بود.

علاوه بر این 400 میلیون دلار اسلحه از اروپای غربی و 200 میلیون دلار از سایر کشور‌های اروپایی به امارات صادر شد. در سال 2005 سازمان سیا در گزارشی، ارزش هزینه‌های نظامی امارات را معادل 1/3 درصد از مجموع تولید ناخالص داخلی این کشور (6/184 میلیارد دلار) برآورد کرد که به گفته برخی کارشناسان، این رقم برای کشوری با چنین مساحت کوچکی، قابل توجه است.

کویت؛ در آستانه تقویت نیروی هوایی

امریکا سال گذشته 209 موشک پاتریوت به ارزش 900 میلیارد دلار به کویت فروخت. وزارت دفاع ایالات متحده همواره گسترش توانایی‌های موشکی ایران را تهدیدی برای منطقه خوانده است. پنتاگون در بیانیه خود به کنگره در مورد این معامله گفته بود: «کویت برای مواجه شدن با تهدید‌های هوا به زمین دشمنان کنونی و آینده به این موشک‌ها نیاز دارد.» در این بیانیه همچنین آمده بود که کویت از این قابلیت افزایش یافته‌اش به عنوان عامل باز دارنده در برابر تهدیدات منطقه و افزایش امنیت خود استفاده خواهد کرد.

وزارت دفاع ایالات متحده در گزارش خود به کنگره گفت: «فروش این تسلیحات نظامی به کویت توازن نظامی را در منطقه تغییر نخواهد داد و امنیت یکی از مهم‌ترین متحدان غیر عضو ناتوی امریکا در منطقه خاورمیانه را تامین خواهد کرد.» وزارت دفاع در ادامه این گزارش، فروش تسلیحات را نیروی مهمی برای ثبات سیاسی و پیشرفت اقتصادی در خاورمیانه عنوان کرد.

امریکا ایجاد نوعی موازنه در مقابله با گسترش قابلیت‌های موشکی و اتمی جمهوری اسلامی ایران را دلیل اصلی انعقاد این قرارداد‌های پر سود با کشور‌های ثروتمند نفتی در منطقه می‌خواند.

قطر؛ بستر نظامی امریکا

روابط نظامی امریکا با قطر به قبل از جنگ خلیج فارس و حمله به عراق بازمی‌‌گردد. مهم‌ترین پایگاه نظامی امریکا در حوزه خلیج فارس در این کشور قرار دارد. در سال 1996پایگاه عملیاتی هوایی العدید در 35 کیلومتری جنوب دوحه، پایتخت قطر و در 70 کیلومتری مرز مشترک این کشور با عربستان سعودی با هزینه‌ای بالغ بر یک میلیارد دلار ساخته شد.

این پایگاه از سال 2001 به مهم‌ترین مقر هوایی امریکا در آسیا و خاورمیانه تبدیل شده است. نیروی هوایی قطر دارای 12فروند میراژ2000 و 15 فروند میراژ اف 1 است. قطر با امضای قراردادی 130 میلیون دلاری با فرانسه میراژ‌های اف 1 خود را به روز کرد.در آخرین اقدام، نیروی دریایی قطر درصدد تجهیز قایق‌های گشت‌زنی ویتا-کلاس با آخرین نسخه موشک ضد کشتی اکسولت است. آخرین نسخه از این سلاح، افزایش قابل توجهی در شعاع عمل را نمایان می‌سازد. مبلغ این قرارداد تاکنون اعلام نشده است.

سرتیب ستاد محمد بن ناصر آل محندی، فرمانده نیروهای دریایی قطر طی بیانیه‌ای گفت: «این پروژه در راستای برنامه به روزرسانی نیروی دریایی کشور است.» او افزود: «این پروژه شامل آموزش افسران و پرسنل نیروی دریایی برای مقابله با سیستم موشکی مدرن، توسعه سیستم‌های پرتاب موشک و به روزرسانی با آخرین فناوری در این زمینه است.» قطر در حدود سال 1998 قراردادی دفاعی با ایالات متحده، انگلیس، فرانسه و روسیه امضا کرد.

بحرین؛ سنگر امریکا

روابط نظامی بحرین با ایالات متحده از سال 1949 و با استقرار سه کشتی جنگی نیروی دریایی در این کشور آغاز شد. از آن به بعد بحرین اجازه افزایش حضور نظامی امریکا در زمان بحران (مانند جنگ اعراب و اسرائیل و عملیات توفان صحرا) را داد. در سال 1995، بحرین به مرکز فرماندهی ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده تبدیل شد.

واشنگتن براساس توافقنامه همکاری دفاعی با منامه از امکانات و تسهیلات بسیاری در فرودگاه‌ها و بنادر بحرین برخوردار شد. ارایه این تسهیلات به امریکایی‌ها پس از حوادث 11 سپتامبر، به‌ویژه در فرودگاه المحرق، بندر سلمان، پایگاه هوایی شیخ عیسی و پایگاه نظامی الجفیر در نزدیکی منامه افزایش یافت.

ناوگان پنجم دریایی امریکا هم‌اکنون در پایگاه نظامی الجفیر مستقر است. ایالات متحده اصلی‌ترین فروشنده سلاح به بحرین است. یک سال و اندی پیش امریکا اجرای طرح توسعه پایگاه ناوگان پنجم دریایی امریکا در بندر سلمان واقع در شرق منامه پایتخت بحرین را آغاز کرد. هزینه این طرح توسعه 580 میلیون دلار اعلام شد که از طرف نیروی دریایی امریکا هزینه خواهد شد.

عمان؛ خریدار 5/3 میلیارد دلاری

وزارت دفاع امریکا سال گذشته از فروش احتمالی تسلیحات نظامی به ارزش 5/3 میلیارد دلار به عمان خبر داد. این قرارداد شامل فروش 18 فروند هواپیمای اف 16 بلاک 50/52 و تجهیزات مربوطه، قطعات یدکی، آموزش و پشتیبانی لجستیکی بود و باعث افزایش قابل ملاحظه توانایی نیروی هوایی عمان می‌شد.

هواپیمای اف 16 عمان را در دفاع هوایی خود و همچنین عملیات ائتلاف بی‌نیاز می‌کند. نیروی هوایی عمان در حال حاضر دارای 12 فروند هواپیمای اف 16 و 26 فروند جنگنده جگوار است. در سال 1993 عمان که با 780 میلیون دلار کسری بودجه مواجه بود، 5/1 میلیارد دلار، معادل 30 درصد بودجه کشور را صرف خرید تسلیحات کرد.

عراق؛ میعادگاه اسلحه

با وجود بحران سیاسی در عراق، امریکا قصد دارد برنامه فروش تسلیحات و آموزش نیروهای عراقی را که 11 میلیارد دلار برآورد شده، در این کشور ادامه دهد. روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی اعلام کرد که دولت امریکا قصد دارد با وجود اختلافات سیاسی گسترده در عراق برنامه‌های فروش اسلحه و آموزش نیروهای عراقی را که ارزش آن 11 میلیارد دلار برآورد شده، ادامه دهد. هرچند دولت امریکا هنوز از این‌که این تسلیحات به دست کسانی بیفتد که با مواضع امریکا مخالفند، نگران است.

بنا بر این گزارش، کمک‌های نظامی امریکا شامل فروش هواپیماهای جنگی و تانک‌های پیشرفته خواهد بود که با تحویل آنها به عراق توانایی این کشور در دفاع از مرزهای خود به‌طور چشمگیر افزایش پیدا خواهد کرد. نیویورک تایمز همچنین نوشت: با وجودی که امریکا از اقدامات نوری‌المالکی و احتمال بالا گرفتن اختلافات داخلی در این کشور نگران است اما فروش اسلحه به این کشور همچنان ادامه دارد و هم‌اکنون نیز برخی از این تسلیحات تحویل عراق شده است.

این روزنامه در ادامه می‌نویسد: برخی از مسئولان امریکایی از جمله جیمز جفری سفیر این کشور در عراق از کمک‌های نظامی امریکا به بغداد ابراز نگرانی کرده‌اند و اظهار داشتند که این کمک‌ها احتمالا پیامدهای سیاسی به دنبال دارد که کشور امریکا نتواند آنها را کنترل کند و ممکن است به جنگ داخلی در عراق نیز بینجامد.

سال گذشته عراق آمادگی خود را برای خرید تسلیحات نظامی از ایالات متحده به ارزش 13 میلیارد دلار اعلام کرد. این قرارداد که شامل خرید 18 فروند جنگنده اف16 فالکن و 140 تانک ام1بود، عراق را به یکی از بزرگ‌ترین خریداران تسلیحات نظامی از ایالات متحده تبدیل می‌کرد. ارتش عراق در حال یادگیری استفاده از این تانک‌ها است.

هند؛ میزبان جنگنده‌های امریکایی

سال گذشته معامله‌ای 10 میلیارد دلاری میان ایالات متحده و امریکا صورت گرفت. در این قرارداد 126 هواپیمای جنگنده که شامل بویینگ اف-18 و جنگنده اف-16 بود به فروش رسید. میشل فلورنوی، معاون سیاست‌گذاری وزیر دفاع امریکا پیش از امضای این قرارداد در این زمینه گفته بود: پنتاگون درصدد امضای سه موافقتنامه بنیادی با دهلی نو است، این موافقتنامه‌ها به امریکا اجازه می‌دهد تا فناوری‌های برجسته خود را با هند به اشتراک بگذارد.

او همچنین فروش جت‌های جنگنده به هند را راهی برای حفاظت موثرتر از منافع امنیتی مشترک دو کشور در آینده خواند و افزوده بود: ایالات متحده در زمینه‌های دریایی و شناخت تکنولوژی‌های جدید برای مبارزه با تهدیدات و همچنین مقابله با گسترش سلاح‌های کشتار جمعی، همکاری خود با هند را ادامه خواهد داد.

روسیه؛ قطب دیگر صادرات تسلیحات نظامی

مانند ایالات متحده، روسیه یکی از صادر‌کنندگان عمده سلاح و عرضه‌کننده آن به کشورهایی مانند هند و چین است. اما فروش اسلحه به کدام کشور موجب نگرانی ایالات متحده شده است؟

در سال‌های اخیر روسیه اقدام به فروش همه‌چیز از رادار‌های پیشرفته تا جنگنده به سوریه کرده است. اگرچه هر دو کشور به صورت همزمان این گزارشات را رد کرده‌اند اما شایعه فروش موشک اس 300 موجب نگرانی امریکا و همچنین اسرائیل شده است. در حال حاضر دولت روسیه حداقل یک قرارداد برنامه‌ریزی شده با سوریه را تایید کرده است، قراردادی که طی آن روسیه موشک‌های کروز پی 800 را به سوریه فروخته است.

بنیاد میراث آریل کوهن این فروش را فشار دیگری بر دولت اوباما برای تغییر سیاست در روابط با روسیه دانست و افزود: «فروش این موشک‌ها به سوریه تهدیدی عمده برای ثابت قدم‌ترین متحد ایالات متحده در خاورمیانه یعنی اسرائیل است.»روسیه همچنین پارسال از انعقاد قراردادی به ارزش میلیارد‌ها دلار با ونزوئلا خبر داد.

این قرارداد شامل همه نوع تسلیحات نظامی از اسلحه‌های کوچک تا موشک‌های پیشرفته بود. یکی از اسلحه‌هایی که موجب نگرانی امریکا شده بود موشک شولدر فایرد بود که برای شلیک به هواپیما طراحی شده است. این جدید‌ترین سلاح دفاع هوایی است و شکست آن بسیار مشکل است.

ونزوئلا با افتخار این سلاح روسی را در ملأ عام به نمایش گذاشت. به نظر می‌رسد فروش تسلیحات نظامی امریکا و روسیه در خاورمیانه نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه از نظر سیاسی و استراتژیک نیز برای این دو کشور حائز اهمیت است.
منبع: http://mellatonline.net