مواد غذایی لازم برای بدن ، شامل پروتئین ها ، هیدارتهای کربن ، چربی ها ، ویتامین ها و مواد معدنی می باشد . غذاهایی که بطور روزانه مصرف می کنیم از مواد غذایی که به آن اشاره شد تشکیل شده اند . تغذیه صحیح به معنی خوردن و دریافت مقدار لازم و کافی از هر کدام از این مواد غذایی می باشد . این مقدار لازم و کافی یا همان نیازهای تغذیه ای در افراد مختلف با یکدیگر تفاوت دارد سن ، جنس ، میزان فعالیت فرد ،شرایط محیطی و سلامت یا بیماری از عواملی هستند که موجب بروز این تفاوتها می شوند .

هیدرات های کربن

هیدارت های کربن مهمترین منابع انرژی برای بدن ما هستند و بطور معمول ، بالاترین درصد مصرفی را در مجموع غذاهای روزانه دارا می باشند نان و غلات از شناخته شده ترین منابع غذایی هیدرات کربن هستند .

جالب است بدانید گروه هیدرات های کربن فقط شامل نان و برنج نیست بلکه انواع قندها مانند ساکاروز یا شکر( هیدرات کربن ساده ) نشاسته ( هیدرات کربن پیچیده ) و سبزیجات ( هیدرات کربن غیر قابل هضم یا فیبر ) همگی از دسته هیدراتهای کربن هستند.

پروتئین ها

پروتئین ها مسئول رشد و حفظ ساختار بدن ما هستند پروتئین ها از اجزایی بنام اسید آمینه تشکیل شده اند بدن ما قادر به ساخت برخی از انواع اسیدهای آمینه نیست و لازم است آنها را از طریق دریافت مواد غذایی پروتئین دریافت کند ( به این اسیدهای آمینه ، اسیدهای آمینه ضروری می گویند ) گوشت قرمز و سفید شناخته شده ترین منابع پروتئین می باشند .

چربی ها

چربی ها در ساختمان غشای سلول ها بکار می روند و نقش مهمی در تامین انرژی مورد نیاز بدن دارند .بعلاوه چربی ها تنها منبع تامین کننده دسته ای از ویتامینه ها موسوم به ویتامینهای محلول در چربی هستند ( ویتامین E- D- A )‌ روغن و کره شناخته شده ترین منابع چربی هستند .

ویتامین ها و مواد معدنی

وجود این مواد برای برقراری مسیرهای سوخت و ساز بدن ضروری می باشد مقادیر ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز بدن کمتر از مقادیر هیدرات کربن ، چربی و پروتئین می باشد اما همین مقدار اندک برای بدن کاملا ضروری و غیر قابل حذف می باشد . ویتامین ها به دو دسته محلول در آب ( ویتامین C- گروه B ) و محلول در چربی ( ویتامین E- D- A )‌تقسیم شده اند .

گروههای غذایی در 4 گروه اصلی غذایی طبقه بندی می شوند .

- گروه نان و غلات

- گروه گوشت ، تخم مرغ ، حبوبات ، و مغزها

- گروه شیر و لبنیات

- گروه میوه ها و سبزی ها

غذاهایی که داخل یک گروه قرار می گبرند ( از ارزش غذایی تقریبا مشابهی برخوردارند و می توان در صورت لزوم آنها را جایگزین یکدیگر نمود . مثلا برای تامین کلسیم مورد نیاز بدن می توان از شیر ماست ، پنیر به جای یک دیگر استفاده نمود.

باید توجه داشت که نمی توان گروهها را جایگزین یکدیگر کرد یعنی نمی توان مصرف سبزیجات را جایگزین گوشت یا برنج و غلات نمود . لذا در یک رژیم متعادل روزانه باید نسبت مناسبی از غذاهای موجود در هر کدام از گروههای غذایی وجود داشته باشد .مقیاس سنجش مقدار مورد نیاز مواد غذایی ( واحد ) می باشد که دارای اندازه تعریف شده معینی است مثلا:

1 واحد شیر یعنی 1 لیوان شیر

1 واحد گوشت یعنی 60 گرم گوشت ( معادل 2 تکه متوسط خورشتی )

1 واحد نان یعنی یک برش 30 گرمی ( معادل یک کف دست از نان سنگک ، بربری و تافتون و 4 برش از نان لواش )

1 واحد میوه یعنی یک عدد سیب یا پرتقال متوسط

گروه نان و غلات

مواد غذایی مانند نان ، ماکارونی ، گندم . جو ، ذرت در این گروه قرار دارد مواد غذایی این گروه بیشترین مهم در تامین انرژی بدن دارا هستند . غذاهای گروه نان و غلات از مهمترین منابع ویتامین های گروه B می باشند این غذاها حاوی آهن و پروتئین هم هستند . بد ن ما روزانه به 11تا 6 واحد از غذاهای این گروه نیاز دارد مقدار مصرف غذاهای این گروه به فعالیت روزانه فرد بستگی دارد .

برای مثال

اگر فردی بخواهد روزانه 7 واحد از گروه نان و غلات مصرف کند ، می تواند معادل 3 کف دست نان سنگک در صبحانه - 2 کفگیر پلو در ناهار و 2 کفگیر ماکارونی در شام بخورد .

منبع :http://www.mums.ac.ir/health/fa/taghzie_v,02 سایت دانشگاه علوم پزشکی مشهد مقدس