شهادت علی بن حسن مثلّث در زندان منصور دوانقی - سال 146 هجری قمری

منصور دوانقی، دومین خلیفه عباسی به خطر قیام های محمد و ابراهیم، فرزندان عبدالله بن حسن مثنّی در مدینه و بصره و مخالفت های عده ای دیگر از بنی الحسن(ع) با دستگاه جور بنی عباس، نسبت به نوادگان امام حسن مجتبی(ع) که از علویان مبارز و ذی نفوذان عصر خود بودند، سخت گیری های زیادی اعمال می کرد و زندگی را بر آنان بسیار دشوار می نمود. وی، علاوه بر سرکوب قیام های بنی الحسن(ع) و کشتن تعدادی از آنان، از جمله محمد (نفس زکیه) و ابراهیم (قتیل باخمری)، بسیاری از آنان را دستگیر و در سیاه چال های مخوف زندانی کرد. منصور، در سال 140 قمری وارد مدینه شد و افراد سرشناس بنی الحسن(ع)، مانند عبدالله بن حسن مثنّی، ابراهیم بن حسن مثنّی، ابوبکر بن حسن مثنّی، حسن بن جعفر بن حسن مثنّی، عبدالله بن داوود بن حسن مثنّی، علی بن داوود بن حسن مثنّی، عباس بن داوود بن حسن مثنّی، محمد بن ابراهیم بن حسن مثنّی، اسحاق بن ابراهیم بن حسن مثنّی، عباس بن حسن مثلّث، علی عابد بن حسن مثلث و علی بن محمد نفس زکیه را دستگیر کرد و به مدت سه سال در مدینه زندانی کرد. در سال 144 قمری نیز محمد دیباج (برادر مادری عبدالله بن حسن مثنّی) را بر آنان افزود و مأموران حکومتی، بر بدنش چندان تازیانه زدند که لباسش با پوست بدنش به هم آمیخت. در همین سال، تمامی آنان را در بندهای آهنین کره و با وضعیت رقت باری به سوی عراق حرکت دادند و در زندان هاشمیه (در حوالی کوفه) در سردابی نمور و تاریک زندانی نمودند و بر آنان بسیار سخت گرفتند. آن زندان مخوف و هولناک، بلای جان نوادگان امام حسن مجتبی(ع) شد و بر اثر سوء تغذیه، تاریکی و غیر بهداشتی بودن محیط، آزارهای روحی و جسمی مأموران بر زندانیان، این عده، یکی پس از دیگری به بیماری های گوناگون و طاقت فرسا مبتلا شده و مظلومانه در همان جا به شهادت می رسیدند و بدون این که امکان تغسیل و تکفین آنان وجود داشته باشد، بر روی هم انباشته شده و مرگ سایرین را تسریع می نمودند. نخستین کسی که از آن جمع به دیار باقی شتافت، علی بن حسن مثلث بن حسن مثنّی بن امام حسن مجتبی(ع) بود. وی از عابدان و زاهدان عصر خود و به "علیّ الخیر" و "علیّ العابد" معروف بود و در عبادت و بندگی، به ویژه در نماز و تهجّد، حالت خشوع و حضور قلب کامل داشت. وی، در حالی جان داد که سرش در سجده عبادت بود. علی بن حسن مثلث، به هنگام شهادت، چهل و پنج سال داشت و دارای پنچ پسر و چهار دختر بود. یکی از فرزندانش حسین بن علی، معروف به شهید فخ است که سال های بعد، بر ضد بنی عباس قیام کرد و در سرزمین فخ، همانند ابا عبدالله الحسین(ع) مظلومانه به شهادت رسید و اهل بیتش به اسارت دشمن در آمدند.(1) 1- نک: منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج1، از ص 250 تا 278؛ وقایع الایام (شیخ عباس قمی)، ص 167