بررسی تحلیلی مفهوم تزکیه در آثار اخلاقی و فلسفی
حجتالاسلام دکتر محمد داوودی*
چکیده
هدف اصلی این مقاله بررسی تحلیلی مفهوم تزکیه در آثار اخلاقی و فلسفی متفکران مسلمان است. پرسش اصلی تحقیق این است که تزکیه در آثار اخلاقی و فلسفی در چه مواردی و در هر یک از این موارد در چه معنایی به کار رفته و عناصر معنایی آن کدام است؟ این تحقیق مشخص کرد که اولاً این واژه پیش از ابنسینا در ادبیات فلسفی و اخلاقی کاربرد نداشته و در آثار ابنسینا و پس از وی تا قرن هفتم به عنوان یک واژة فرعی و از قرن هفتم به بعد به عنوان یک واژة کلیدی به کار رفته است. ثانیاً این واژه در چهار گفتمان محوری ? گفتمان معالجت، ریاضت، سعادت و گفتمان ترکیبی ? و در چهار معنا به کار رفته است: الف) تزکیه به معنای رفع رذایل و کسب فضایل اخلاقی؛ ب) رفع رذایل اخلاقی؛ ج) ریشه کن کردن حبّ دنیا از ساحت نفس و د) رفع رذایل اخلاقی و رذیلة حبّ دنیا. ثالثاً هستة اصلی معنایی تزکیه زدودن رذایل است و کسب فضایل لازمة آن و نه جزئی از معنای آن است. رفع رذایل و کسب فضایل دو روی یک سکهاند.
واژههای کلیدی: تزکیه، اخلاق، فلسفه، تربیت اسلامی، ریاضت، سعادت، معالجت، متفکران مسلمان
* عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاهEmail: mdavoudi@rihu.ac.ir
تاریخ دریافت: 02/03/1390 تاریخ تأیید: 03/08/1390
منبع: http://www.rihu.ac.ir
[ دوشنبه 91/3/22 ] [ 5:14 صبح ] [ محمدرضا محمدی ]
|
||
[ طراحی : عشق آباد شهر من ] [ Weblog Themes By : iran skin ] OnlineUser |